1. Giới thiệu
Hệ thống điện năng lượng mặt trời (NLMT) ngày càng phổ biến nhờ hiệu quả kinh tế và thân thiện môi trường. Tuy nhiên, các rủi ro về cháy nổ, điện giật, chập mạch luôn tiềm ẩn do:
-
Hồ quang điện (Arc Flash) từ dây dẫn, kết nối lỏng lẻo.
-
Quá nhiệt tấm pin, inverter do lỗi lắp đặt hoặc bảo trì kém.
-
Cháy pin lưu trữ (Lithium-ion) nếu bị đoản mạch hoặc nhiệt độ cao.
Do đó, công tác PCCC trong hệ thống NLMT cần được tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho người và tài sản.
2. Các Nguyên Nhân Gây Cháy Nổ Thường Gặp
2.1. Chập điện do hồ quang (Arc Fault)
-
Dây dẫn bị hở, tiếp xúc kém gây phóng điện.
-
Kết nối giữa các tấm pin, inverter không đạt chuẩn.
2.2. Quá tải nhiệt
-
Inverter hoạt động quá công suất, không được làm mát đúng cách.
-
Tấm pin bị che phủ (bụi, lá cây) gây hotspot, phát sinh nhiệt cục bộ.
2.3. Sự cố pin lưu trữ (nếu có)
-
Pin Lithium-ion dễ thermal runaway (bốc cháy) khi quá nhiệt hoặc đoản mạch.
-
Khí thoát ra từ pin cháy (Hydrogen Fluoride - HF) cực độc.
2.4. Sét đánh hoặc điện áp xung
-
Hệ thống không lắp cắt sét, SPD (Surge Protection Device) gây cháy thiết bị.
3. Biện Pháp Phòng Ngừa Cháy Nổ
3.1. Thiết kế & Lắp Đặt An Toàn
-
Sử dụng thiết bị đạt chuẩn IEC/TUV/UL, dây dẫn chống cháy.
-
Lắp đặt DC Isolator (ngắt DC tự động) để cách ly khi có sự cố.
-
Bố trí khoảng cách thông gió cho inverter, tránh tích tụ nhiệt.
3.2. Trang Bị Hệ Thống PCCC
-
Bình chữa cháy CO₂ hoặc bột khô ABC (ưu tiên CO₂ vì không dẫn điện).
-
Bình chữa cháy loại D nếu có pin Lithium-ion.
-
Hệ thống cảm biến nhiệt, báo khói tự động.
3.3. Bảo Trì Định Kỳ
-
Kiểm tra dây dẫn, kết nối MC4 mỗi 6 tháng.
-
Vệ sinh tấm pin, tránh hotspot do bụi bẩn.
-
Test hệ thống ngắt điện khẩn cấp (Rapid Shutdown).
4. Quy Trình Xử Lý Khi Xảy Ra Cháy
-
Ngắt điện ngay lập tức (DC & AC) bằng công tắc cách ly.
-
Sử dụng bình chữa cháy phù hợp:
-
Cháy điện ➝ CO₂.
-
Cháy pin Lithium ➝ Bình loại D (tuyệt đối không dùng nước/CO₂).
-
-
Gọi cứu hỏa 114 nếu đám cháy lan rộng.
-
Sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm, đặc biệt nếu có khói độc từ pin cháy.
5. Đào Tạo & Nâng Cao Nhận Thức
-
Huấn luyện nhân viên cách sử dụng bình chữa cháy.
-
Tổ chức diễn tập PCCC định kỳ.
-
Dán hướng dẫn thoát hiểm & số điện thoại khẩn cấp tại khu vực lắp đặt.
6. Kết Luận
Công tác PCCC trong hệ thống điện NLMT cần được ưu tiên từ khâu thiết kế đến vận hành. Việc trang bị thiết bị chữa cháy phù hợp, bảo trì định kỳ và đào tạo nhân lực sẽ giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn tối đa.
