Đơn vị truyền tải và phân phối điện (thường là EVN hoặc các công ty thành viên) đóng vai trò quản lý lưới điện quốc gia, đảm bảo cân bằng cung-cầu và tích hợp nguồn điện mặt trời vào hệ thống. Dưới đây là phân tích chi tiết:
1. Vai trò chính của đơn vị truyền tải/phân phối điện
① Truyền tải điện (Transmission)
-
Vận hành lưới điện cao thế (110kV–500kV) từ nhà máy điện đến trạm biến áp.
-
Đảm bảo ổn định tần số (50Hz), điện áp, tránh quá tải.
② Phân phối điện (Distribution)
-
Quản lý lưới điện trung/hạ thế (22kV, 0.4kV) đến hộ tiêu thụ.
-
Xử lý sự cố mất điện, đấu nối điện mặt trời áp mái (rooftop solar).
③ Quy định kỹ thuật
-
Cấp phép đấu nối cho dự án điện mặt trời.
-
Giám sát công suất hòa lưới (tránh nghịch phụ tải).
-
Áp dụng giá FIT (Biểu giá hỗ trợ) hoặc cơ chế DPPA (mua bán điện trực tiếp).
2. Tác động đến hệ thống điện mặt trời
| Yếu tố | Ảnh hưởng đến Điện Mặt Trời | Giải pháp |
|---|---|---|
| Quy định đấu nối | Giới hạn công suất hòa lưới (VD: 80% công suất biến áp địa phương). | Lắp đặt hệ thống phù hợp quy mô, xin phép EVN trước khi thi công. |
| Ổn định lưới | Lưới điện yếu → Inverter tự ngắt khi điện áp dao động. | Dùng inverter có chức năng LVRT (Low Voltage Ride Through). |
| Cơ chế giá điện | FIT 2 (2020–2023) đã kết thúc, chờ cơ chế mới. | Chuyển sang mô hình PPA trực tiếp (DPPA) hoặc tự dùng kết hợp lưu trữ. |
| Đo đếm hai chiều | Yêu cầu công tơ hai chiều để ghi nhận điện năng bán lại lưới. | Lắp đặt công tơ theo tiêu chuẩn EVN, đăng ký bán điện. |
3. Thách thức khi tích hợp điện mặt trời vào lưới
-
Quá tải cục bộ: Nhiều hộ gia đình lắp điện mặt trời → Lưới điện địa phương không tải kịp.
-
Dao động tần số: Công suất bất ổn do mây che, gây khó khăn cho vận hành lưới.
-
Chi phí nâng cấp lưới: EVN phải đầu tư thêm trạm biến áp, đường dây để tiếp nhận điện tái tạo.
→ Giải pháp:
-
Pin lưu trữ để giảm áp lực lên lưới.
-
Hệ thống dự báo năng lượng mặt trời giúp EVN cân bằng phụ tải.
-
Smart Grid (lưới điện thông minh) tự động điều chỉnh phân phối.
4. Các đơn vị truyền tải/phân phối điện tại Việt Nam
-
EVN (Tập đoàn Điện lực Việt Nam):
-
EVNNPT (National Power Transmission) – Quản lý lưới truyền tải.
-
EVNSPC/NPC/EPTC – Các công ty phân phối điện miền Nam/Bắc/Trung.
-
-
Các đơn vị tư nhân (TTC Energy, BCG Energy) – Đầu tư lưới riêng cho khu công nghiệp.
5. Xu hướng phát triển
-
DPPA (Direct PPA): Cho phép nhà máy điện mặt trời bán thẳng cho doanh nghiệp (không qua EVN).
-
Lưới điện minigrid: Khu vực xa lưới quốc gia dùng điện mặt trời + pin + máy phát dự phòng.
-
Blockchain trong quản lý điện: Giao dịch điện ngang hàng (P2P Trading).
Kết luận
Đơn vị truyền tải/phân phối điện quyết định khả năng kết nối và hiệu quả kinh tế của hệ thống điện mặt trời. Khi lắp đặt, cần:
-
Tuân thủ quy định kỹ thuật của EVN.
-
Chọn inverter phù hợp tiêu chuẩn lưới.
-
Theo dõi chính sách giá điện mới (FIT/DPPA).
