Kiểm tra điện áp và dòng điện của ắc quy (battery) trong hệ thống điện năng lượng mặt trời là việc quan trọng để đảm bảo tuổi thọ ắc quy, hiệu suất hệ thống và an toàn điện. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
1. Chuẩn bị dụng cụ
-
Đồng hồ vạn năng (VOM) hoặc máy đo pin chuyên dụng.
-
Ampe kìm DC để đo dòng sạc/xả.
-
Máy kiểm tra ắc quy (nếu có) như battery tester.
-
Bút thử điện, găng tay cách điện.
-
Sổ ghi chép để theo dõi thông số theo thời gian.
2. Các thông số cần kiểm tra
-
Điện áp ắc quy (V):
-
Lúc không tải (ngắt khỏi hệ thống).
-
Khi đang sạc/xả.
-
-
Dòng điện sạc/xả (A):
-
Dòng sạc từ tấm pin mặt trời vào ắc quy.
-
Dòng xả từ ắc quy ra tải.
-
-
Nhiệt độ ắc quy (nếu có cảm biến).
-
Độ chênh lệch điện áp giữa các cell (với ắc quy lithium).
3. Quy trình kiểm tra
a. Kiểm tra điện áp ắc quy
-
Ngắt kết nối ắc quy khỏi inverter/charge controller (nếu cần đo điện áp rỗng).
-
Chọn thang đo DC trên đồng hồ VOM (VD: 0–50V cho ắc quy 12V/24V/48V).
-
Đặt que đo:
-
Que đỏ vào cực dương (+)
-
Que đen vào cực âm (-).
-
-
Đọc giá trị:
-
Ắc quy axit-chì (Lead-acid):
-
100% pin: ~12.7V (12V), ~25.4V (24V).
-
50% pin: ~12.1V (12V).
-
Cạn pin: <11.8V (12V) – cần sạc ngay.
-
-
Ắc quy Lithium (LiFePO4):
-
100% pin: ~13.6V (12V), ~27.2V (24V).
-
20% pin: ~12.8V (12V).
-
-
b. Kiểm tra dòng điện sạc/xả
-
Dùng ampe kìm DC:
-
Kẹp vào dây dương (+) hoặc âm (-) của ắc quy khi đang hoạt động.
-
-
Đọc giá trị:
-
Dòng sạc: Phải phù hợp với thông số charge controller (VD: 20A cho ắc quy 200Ah).
-
Dòng xả: Không vượt quá C-rate của ắc quy (VD: 0.5C = 100A với ắc quy 200Ah).
-
c. Kiểm tra cân bằng điện áp (với ắc quy Lithium)
-
Dùng VOM đo điện áp từng cell (nếu có cổng balance):
-
Chênh lệch cho phép: ≤0.05V/cell.
-
Nếu lệch >0.1V → Cần cân bằng (bằng BMS hoặc sạc phẳng).
-
4. Phân tích kết quả
| Tình trạng | Nguyên nhân | Cách khắc phục |
|---|---|---|
| Điện áp thấp (<10V với 12V) | Ắc quy hỏng, xả quá sâu, sạc không đủ. | Sạc lại, kiểm tra charge controller, thay ắc quy nếu cần. |
| Dòng sạc yếu (<10% định mức) | Tấm pin bẩn, charge controller lỗi, dây dẫn hỏng. | Vệ sinh tấm pin, kiểm tra MPPT/PWM. |
| Ắc quy nóng bất thường | Quá tải, ngắn mạch, sạc quá áp. | Ngắt tải, kiểm tra BMS, thay ắc quy nếu quá nhiệt. |
5. Tiêu chuẩn an toàn
-
Nhiệt độ ắc quy: ≤45°C (nếu cao hơn → giảm dòng sạc/xả).
-
Điện áp sạc tối đa:
-
Axít-chì: 14.4–14.8V (12V).
-
Lithium: 14.6V (12V) – tùy BMS.
-
-
Dòng xả tối đa: Không vượt quá C-rate (VD: 1C = 100A với ắc quy 100Ah).
6. Lưu ý quan trọng
-
Không để ắc quy axit-chì xả sâu (<20% SOC) → Giảm tuổi thọ.
-
Với ắc quy Lithium: Luôn dùng BMS để tránh quá áp/quá nhiệt.
-
Kiểm tra định kỳ:
-
Hàng tuần: Điện áp, dòng sạc/xả.
-
Hàng tháng: Cân bằng cell (Lithium), vệ sinh đầu cực.
-
