1. Khái niệm cơ bản về PPA

PPA (Power Purchase Agreement) là hợp đồng dài hạn giữa bên sản xuất điện (nhà phát triển) và bên mua điện (khách hàng/đơn vị phân phối), quy định:

• Mức giá điện

• Thời hạn hợp đồng (thường 10-25 năm)

• Điều kiện vận hành và thanh toán

2. Giai đoạn hình thành (1978-2000)

2.1 Tiền thân của PPA

• 1978: Đạo luật PURPA (Public Utility Regulatory Policies Act) tại Mỹ yêu cầu các công ty điện mua điện từ các nhà sản xuất độc lập (QPPs)

• Những hợp đồng đầu tiên: Chủ yếu cho các nhà máy điện nhỏ (cogeneration)

2.2 Áp dụng đầu tiên cho NLMT

• 1982: PPA đầu tiên cho dự án Solar One (California) công suất 10MW

• Đặc điểm:

  • Giá cố định suốt 30 năm

  • Chính phủ bảo lãnh

  • Hiệu suất thấp (dạng CSP)

3. Giai đoạn phát triển (2001-2010)

3.1 Bùng nổ tại châu Âu

• 2004: Đức áp dụng Feed-in Tariff (FIT) kết hợp PPA

• 2008: Tây Ban Nha trở thành thị trường NLMT lớn nhất thế giới

3.2 Mô hình PPA tiêu biểu

4. Giai đoạn hiện đại (2011-nay)

4.1 Xu hướng toàn cầu

• 2015: Google ký PPA 10 năm cho 200MW

• 2020: Amazon đạt 6.5GW PPA NLMT

• 2023: Toàn cầu đạt 250GW công suất PPA tích lũy

4.2 Các mô hình PPA mới

• Corporate PPA: Doanh nghiệp mua trực tiếp

• Aggregated PPA: Nhiều bên mua cùng tham gia

• Sleeved PPA: Công ty điện đóng vai trò trung gian

5. Xu hướng PPA tại Việt Nam

5.1 Giai đoạn đầu (2017-2020)

• 2017: Dự án 50MW tại Ninh Thuận (PPA mẫu EVN)

• Hạn chế: Điều khoản rủi ro nghiêng về nhà đầu tư

5.2 Phát triển mạnh (2021-nay)

• 2021: Quyết định 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế PPA trực tiếp

• 2023: Gần 2GW PPA được ký kết

• Đặc điểm:

  • Thời hạn 20 năm

  • Cơ chế điều chỉnh giá theo USD

  • Ưu tiên các dự án kết hợp storage

6. Tương lai của PPA

6.1 Xu hướng công nghệ

• PPA + Storage: Tích hợp hệ thống lưu trữ

• AI trong PPA: Dự báo sản lượng chính xác

• Blockchain PPA: Hợp đồng thông minh

6.2 Phát triển thị trường

• Mở rộng sang Đông Nam Á

• PPA xanh cho ESG

• Mini-grid PPA cho vùng sâu vùng xa

7. Bài học kinh nghiệm

✔ Thành công: Giảm 70% giá điện mặt trời từ 2010-2020
✔ Thách thức: Rủi ro pháp lý tại các thị trường mới nổi
✔ Giải pháp: Kết hợp PPA với cơ chế bảo lãnh

8. Tài liệu tham khảo

• Báo cáo PPA toàn cầu của BloombergNEF

• Cơ sở dữ liệu PPA của IRENA

• Quy định PPA Việt Nam (EVN, MOIT)