Giới thiệu
Community Solar (Điện mặt trời cộng đồng) là mô hình cho phép nhiều hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ cùng sử dụng chung một hệ thống điện mặt trời (NLMT) được lắp đặt tập trung (trên mái nhà, mặt đất, hoặc công trình công cộng). Thông qua nền tảng chia sẻ năng lượng, các thành viên có thể mua/bán điện trực tiếp với nhau hoặc chia sẻ lợi ích từ dự án NLMT mà không cần lắp đặt riêng lẻ.
1. Cách Thức Hoạt Động
a. Mô hình Phổ biến
| Mô hình | Đặc điểm | Ví dụ |
|---|---|---|
| Góp vốn đầu tư chung | Nhiều hộ cùng đóng góp xây dựng hệ thống NLMT → chia sẻ lợi nhuận từ bán điện. | Dự án NLMT 1MW tại Đà Nẵng do 100 hộ dân góp vốn. |
| Thuê công suất (Subscription) | Người dùng đăng ký thuê 1 phần công suất NLMT → giảm hóa đơn tiền điện. | Công ty SolarShare cho thuê 5kW/hộ tại TP.HCM. |
| Mua bán nội bộ (Peer-to-Peer - P2P) | Dùng nền tảng blockchain để giao dịch điện trực tiếp giữa các hộ. | Dự án thí điểm tại Lào Cai sử dụng P2P Energy Trading. |
b. Công nghệ Nền tảng
-
Hệ thống giám sát thông minh (Smart Metering): Theo dõi sản lượng điện từng hộ.
-
Blockchain (P2P Trading): Ghi nhận giao dịch mua bán điện minh bạch.
-
Ứng dụng di động: Quản lý đăng ký, thanh toán, theo dõi hiệu suất.
2. Lợi Ích Khi Tham Gia
✅ Tiết kiệm chi phí: Giảm 10–30% hóa đơn điện so với giá lưới.
✅ Không cần lắp đặt riêng: Phù hợp với nhà thuê, chung cư, hộ không đủ mái.
✅ Bền vững môi trường: Góp phần giảm phát thải CO₂.
✅ Tạo thu nhập thụ động: Nếu dư điện, có thể bán lại cho lưới hoặc thành viên khác.
3. Ứng Dụng Tại Việt Nam
a. Đối tượng phù hợp
-
Hộ gia đình ở đô thị (không có mái nhà riêng).
-
Chung cư, tòa nhà văn phòng muốn dùng điện xanh.
-
Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) cần giảm chi phí điện.
b. Case Study triển khai
-
Dự án "SolarHub" tại Bình Dương: 50 hộ dân chia sẻ hệ thống 500kW, tiết kiệm 25% điện/năm.
-
EVN triển khai thí điểm P2P Trading tại Đà Nẵng (2024).
4. Thách Thức & Giải Pháp
| Thách thức | Giải pháp |
|---|---|
| Chưa có khung pháp lý rõ ràng | Đề xuất cơ chế thí điểm từ Bộ Công Thương. |
| Khó khăn trong đo đếm, thanh toán | Sử dụng công nghệ blockchain & smart meter. |
| Nhận thức cộng đồng còn hạn chế | Tuyên truyền qua hợp tác xã, tổ dân phố. |
5. Xu Hướng Phát Triển
-
Chính sách hỗ trợ: Dự kiến Thông tư mới về bán điện P2P (2025).
-
Công nghệ mới: AI phân bổ năng lượng tối ưu, ví điện tử tích hợp thanh toán.
-
Mở rộng quy mô: Từ 5–10 dự án thí điểm (2024) lên 100+ dự án (2030).
Kết Luận
Community Solar là giải pháp tối ưu để phổ cập điện mặt trời tại Việt Nam, đặc biệt ở khu vực đô thị đông dân. Với sự phát triển của nền tảng số và chính sách mở, mô hình này sẽ trở thành xu hướng chủ đạo trong tương lai.
