Chính sách mua bán điện (FIT/Net Metering) quyết định trực tiếp đến dòng doanh thu và lợi nhuận của hệ thống điện mặt trời (NLMT). Dưới đây là phân tích chi tiết:
1. So Sánh Cơ Chế FIT vs Net Metering
| Tiêu Chí | FIT (Feed-in Tariff) | Net Metering |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Bán toàn bộ điện sản xuất cho lưới với giá cố định. | Bán điện dư vào lưới, được trừ vào điện tiêu thụ. |
| Giá mua điện | Cố định (VD: 1,943 VND/kWh tại VN) | Bằng giá bán lẻ điện (VD: ~3,000 VND/kWh) |
| Hợp đồng | 20 năm | Thường 1-3 năm, gia hạn định kỳ |
| Ưu điểm | Thu nhập ổn định | Lợi nhuận cao hơn nếu tự dùng nhiều |
| Nhược điểm | Lợi nhuận thấp hơn tự dùng | Phụ thuộc vào biến động giá điện |
2. Tác Động Đến Lợi Nhuận
🔹 Trường hợp 1: Dùng cơ chế FIT (Bán toàn bộ điện)
-
Lợi nhuận thấp nhưng ổn định:
-
Ví dụ: Hệ thống 5kWp sản xuất 8,000 kWh/năm, giá FIT 1,943 VND/kWh:
8,000×1,943=15.5 triệu VND/na˘m8,000×1,943=15.5 triệu VND/na˘m -
IRR: ~10-12%/năm (thấp hơn tự dùng).
-
🔹 Trường hợp 2: Net Metering (Tự dùng + Bán dư)
-
Lợi nhuận cao hơn nhờ chênh lệch giá:
-
Ví dụ: Tự dùng 70% (5,600 kWh), bán 30% (2,400 kWh):
Tieˆˊt kiệm=5,600×3,000=16.8 triệu VNDTieˆˊt kiệm=5,600×3,000=16.8 triệu VNDThu từ baˊn điện=2,400×1,943=4.66 triệu VNDThu từ baˊn điện=2,400×1,943=4.66 triệu VNDTổng lợi nhuận=16.8+4.66=21.46 triệu VND/na˘mTổng lợi nhuận=16.8+4.66=21.46 triệu VND/na˘m -
IRR: ~15-20%/năm (cao hơn FIT 30-50%).
-
3. Bảng So Sánh Lợi Nhuận 5kWp Tại Việt Nam (2024)
| Chỉ Số | FIT (Bán toàn bộ) | Net Metering (Tự dùng 70%) |
|---|---|---|
| Doanh thu/năm | 15.5 triệu VND | 21.46 triệu VND |
| IRR (20 năm) | 10-12% | 15-18% |
| Thời gian hoàn vốn | 7-8 năm | 5-6 năm |
→ Net Metering mang lại lợi nhuận vượt trội nhờ tận dụng chênh lệch giá điện.
4. Yếu Tố Quyết Định Lựa Chọn Chính Sách
🔹 Nên chọn FIT nếu:
-
Không có nhu cầu tự dùng nhiều (VD: nhà trống, công trình ít người).
-
Muốn thu nhập ổn định, ít rủi ro trong 20 năm.
🔹 Nên chọn Net Metering nếu:
-
Hộ gia đình/công ty tiêu thụ điện lớn (trên 1,000 kWh/tháng).
-
Muốn tối ưu lợi nhuận ngắn hạn (hoàn vốn nhanh sau 5-6 năm).
5. Xu Hướng Chính Sách Tại Việt Nam
-
Giai đoạn 2020-2025: Áp dụng giá FIT 1,943 VND/kWh (Quyết định 13/2020).
-
Sau 2025: Dự kiến chuyển sang cơ chế đấu thầu giá điện → IRR có thể giảm.
-
Net Metering: Đang được EVN thí điểm tại một số tỉnh, có thể mở rộng.
Kết Luận
-
Net Metering luôn cho lợi nhuận cao hơn FIT nếu tận dụng tốt cơ chế tự dùng.
-
FIT phù hợp cho nhà đầu tư muốn an toàn, ít chịu rủi ro giá điện.
-
Giải pháp tối ưu: Kết hợp tự dùng tối đa + bán phần dư theo Net Metering để đạt IRR >15%.
💡 Chiến lược đầu tư:
Nếu đang ở khu vực áp dụng Net Metering → Ưu tiên tự dùng.
Nếu chỉ có FIT → Cân nhắc lắp đặt trước 2025 để "khóa" giá 20 năm.
