Với sự gia tăng lượng pin mặt trời thải loại, nhiều quốc gia và doanh nghiệp đã triển khai chương trình đổi pin cũ lấy pin mới (PV Trade-in/Takeback) nhằm khuyến khích tái chế và nâng cao tỷ lệ thu hồi vật liệu. Dưới đây là các mô hình phổ biến và ví dụ thực tế.
1. Mục Đích Của Chương Trình Đổi Pin Cũ
✅ Giảm rác thải điện tử (e-waste) từ pin mặt trời.
✅ Tăng tỷ lệ tái chế silicon, bạc, nhôm, đồng.
✅ Khuyến khích người dùng nâng cấp hệ thống hiệu suất cao hơn.
✅ Tuân thủ quy định EPR (Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất).
2. Các Mô Hình Đổi Pin Cũ Lấy Pin Mới
2.1. Đổi Trực Tiếp (Trade-in) – Giảm Giá Pin Mới
-
Cách hoạt động:
-
Người dùng giao nộp pin cũ → Nhận voucher giảm giá 5-20% khi mua pin mới.
-
Áp dụng cho hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ.
-
-
Ví dụ:
-
SunPower (Mỹ): Giảm $0.10/Watt cho khách hàng đổi pin cũ.
-
Canadian Solar (Global): Ưu đãi 5-15% tùy tình trạng pin.
-
2.2. Thu Mua Pin Cũ Theo Trọng Lượng
-
Cách hoạt động:
-
Công ty tái chế mua lại pin cũ với giá $0.5-2/kg (tùy loại).
-
Pin được vận chuyển đến nhà máy tái chế.
-
-
Ví dụ:
-
Veolia (Pháp): Thu mua pin cũ từ các nhà máy điện mặt trời.
-
Recycle PV Solar (Mỹ): Trả $10-50/tấm tùy công suất.
-
2.3. Chương trình "Takeback" Của Nhà Sản Xuất
-
Cách hoạt động:
-
Nhà sản xuất (Jinko, Longi, First Solar) tự thu hồi pin hết hạn.
-
Khách hàng được hoàn tiền hoặc tặng pin mới nếu thuộc chính sách bảo hành.
-
-
Ví dụ:
-
First Solar (Mỹ): Thu hồi miễn phí pin CdTe, tặng voucher mua hàng.
-
Trina Solar (Global): Cam kết thu gom pin cũ tại EU & Bắc Mỹ.
-
2.4. Hợp Tác Với Đơn Vị Tái Chế
-
Cách hoạt động:
-
Doanh nghiệp lắp điện mặt trời liên kết với đơn vị tái chế (ROS Solar, PV Cycle) để đổi pin cũ lấy ưu đãi.
-
-
Ví dụ:
-
IKEA (Anh): Hợp tác với PV Cycle, khách hàng trả pin cũ tại cửa hàng.
-
3. Các Chương Trình Tại Việt Nam
Hiện Việt Nam chưa có chính sách đổi pin cũ quy mô lớn, nhưng một số doanh nghiệp đang thí điểm:
🔹 Vũ Phong Solar: Thu mua tấm pin cũ để tái chế.
🔹 SolarBK: Dịch vụ tháo dỡ & thu hồi pin cho dự án lớn.
🔹 Các đại lý phân phối pin: Nhận thu gom pin cũ khi khách lắp mới.
Dự báo: Từ 2025-2030, khi lượng pin thải loại tăng, các tập đoàn như Jinko, Longi, Canadian Solar sẽ mở rộng chương trình đổi pin tại Việt Nam.
4. Điều Kiện Tham Gia Chương Trình Đổi Pin
-
Pin còn nguyên khung, không vỡ kính (nếu vỡ phải đóng gói an toàn).
-
Có thông tin nhà sản xuất (để phân loại công nghệ tái chế).
-
Một số chương trình yêu cầu:
-
Pin đã sử dụng trên 10 năm.
-
Chỉ áp dụng cho khách hàng mua pin mới.
-
5. Xu Hướng Toàn Cầu
♻ EPR (Extended Producer Responsibility): EU, Mỹ, Hàn Quốc bắt buộc nhà sản xuất thu hồi pin.
♻ Blockchain truy xuất nguồn gốc: Theo dõi vòng đời pin từ sản xuất → tái chế.
♻ Pin "Design for Recycling": Thiết kế dễ tháo dỡ để tăng hiệu suất thu hồi vật liệu.
Kết Luận
Các chương trình đổi pin cũ lấy pin mới đang trở thành xu thế tất yếu trong ngành NLMT, giúp giảm ô nhiễm và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.
