1. Tổng quan
Lưu trữ năng lượng nhiệt (Thermal Energy Storage - TES) là công nghệ hiệu quả về chi phí để tích trữ nhiệt từ mặt trời, sử dụng cho:
✅ Phát điện (thông qua tuabin hơi)
✅ Sưởi ấm công nghiệp
✅ Hệ thống điều hòa không khí
Hiệu suất chuyển đổi: 70-90%
Thời gian lưu trữ: Vài giờ đến vài tháng
2. Các công nghệ chính
2.1. Hệ thống muối nóng chảy (Molten Salt Storage)
-
Nguyên lý:
-
Muối nitrate (NaNO₃/KNO₃) được làm nóng đến 290-565°C
-
Lưu trữ trong bồn cách nhiệt
-
Khi cần, nhiệt được dùng để tạo hơi nước chạy tuabin
-
-
Ưu điểm:
-
Công suất lớn (100MW+)
-
Chi phí thấp (~$20/kWh)
-
-
Ứng dụng:
-
Nhà máy điện mặt trời tập trung (CSP)
-
2.2. Hệ thống đá/xi măng tích nhiệt
-
Nguyên lý:
-
Vật liệu rắn (đá, gốm, bê tông) được nung nóng bằng không khí nóng
-
Nhiệt độ làm việc: 400-1000°C
-
-
Ưu điểm:
-
Tuổi thọ >30 năm
-
Không cần vật liệu đắt tiền
-
2.3. Hệ thống PCM (Phase Change Materials)
-
Nguyên lý:
-
Vật liệu chuyển pha (sáp, muối hydrat) hấp thụ nhiệt khi nóng chảy
-
Nhiệt độ làm việc: 50-150°C
-
-
Ưu điểm:
-
Nhỏ gọn, phù hợp cho ứng dụng thương mại
-
3. So sánh các công nghệ TES
Thông số | Muối nóng chảy | Hệ thống đá | PCM |
---|---|---|---|
Nhiệt độ làm việc | 290-565°C | 400-1000°C | 50-150°C |
Thời gian lưu trữ | 8-10 tiếng | 1-3 ngày | 4-8 tiếng |
Chi phí lắp đặt | $15-25/kWh | $10-20/kWh | $30-50/kWh |
Hiệu suất | 70-80% | 60-70% | 85-90% |
4. Ứng dụng trong hệ thống NLMT
4.1. Nhà máy điện mặt trời tập trung (CSP)
-
Ví dụ: Nhà máy Noor Ouarzazate (Morocco) - Công suất 510MW, lưu trữ 7.5h bằng muối nóng chảy
4.2. Hệ thống sưởi ấm công nghiệp
-
Tích hợp với bơm nhiệt mặt trời
-
Ứng dụng trong nhà máy dệt, chế biến thực phẩm
4.3. Điều hòa không khí thương mại
-
Sử dụng bể chứa nước đá (Ice Storage) để làm mát vào giờ cao điểm
5. Xu hướng phát triển
📌 2024-2025:
-
Vật liệu PCM thế hệ mới (nhiệt độ cao, giá rẻ)
-
Tích hợp AI để tối ưu hóa quá trình sạc/xả
📌 2026-2030:
-
Ứng dụng vật liệu nano tăng hiệu suất
-
Kết hợp với pin lithium để hệ thống hybrid
6. Kết luận
Lưu trữ nhiệt là giải pháp bền vững cho hệ thống NLMT:
✓ Chi phí thấp hơn pin lithium 5-10 lần
✓ Tuổi thọ cực dài (>25 năm)
✓ Hiệu quả cao cho ứng dụng công nghiệp