SCADA là viết tắt của Supervisory Control and Data Acquisition (Giám sát, Điều khiển và Thu thập Dữ liệu). Đây là một hệ thống phần mềm và phần cứng được sử dụng để giám sát, kiểm soát và thu thập dữ liệu từ các quy trình công nghiệp hoặc hệ thống tự động hóa từ xa.
Các thành phần chính của SCADA:
-
Thiết bị phần cứng (RTU/PLC)
-
RTU (Remote Terminal Unit) và PLC (Programmable Logic Controller) là các thiết bị điều khiển tại chỗ, thu thập dữ liệu từ cảm biến và gửi về trung tâm.
-
-
Hệ thống truyền thông (Communication Network)
-
Sử dụng mạng có dây (Ethernet, cáp quang) hoặc không dây (Wi-Fi, radio, 4G/5G) để kết nối giữa thiết bị hiện trường và trung tâm điều khiển.
-
-
Máy chủ SCADA (SCADA Server)
-
Lưu trữ dữ liệu, xử lý thông tin và gửi lệnh điều khiển đến thiết bị ngoại vi.
-
-
Giao diện người dùng (HMI - Human-Machine Interface)
-
Hiển thị dữ liệu dưới dạng đồ họa (biểu đồ, bảng điều khiển) để người vận hành theo dõi và tương tác.
-
-
Cơ sở dữ liệu (Database & Historian)
-
Lưu trữ lịch sử dữ liệu để phân tích, báo cáo và tối ưu hóa hệ thống.
-
Ứng dụng của SCADA:
-
Công nghiệp năng lượng: Quản lý lưới điện, nhà máy điện, trạm biến áp.
-
Nhà máy sản xuất: Tự động hóa dây chuyền sản xuất, giám sát chất lượng.
-
Cấp thoát nước: Kiểm soát hệ thống nước sạch, xử lý nước thải.
-
Giao thông: Điều khiển đèn tín hiệu, hệ thống metro.
-
Dầu khí: Giám sát đường ống, nhà máy lọc dầu.
Lợi ích của SCADA:
-
Tự động hóa quy trình, giảm thiểu sự can thiệp của con người.
-
Giám sát thời gian thực, phát hiện sự cố nhanh chóng.
-
Tối ưu hiệu suất thông qua phân tích dữ liệu lịch sử.
-
Tiết kiệm chi phí vận hành và bảo trì.
Tuy nhiên, hệ thống SCADA cũng có nguy cơ về an ninh mạng, nên cần được bảo vệ bằng các giải pháp như tường lửa, mã hóa dữ liệu.
