Kiểm tra hoạt động của các thiết bị bảo vệ (cầu chì, aptomat, SPD)

Kiểm tra hoạt động của các thiết bị bảo vệ (cầu chì, aptomat, SPD) trong hệ thống điện năng lượng mặt trời (Solar PV) là công việc quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

1. Thiết bị cần kiểm tra

• Cầu chì (Fuse): Bảo vệ quá dòng DC/AC.

• Aptomat (CB/MCB/MCCB): Đóng cắt và bảo vệ quá tải, ngắn mạch.

• SPD (Surge Protection Device): Chống sét lan truyền trên đường DC/AC.

2. Chuẩn bị dụng cụ

• Đồng hồ vạn năng (VOM) hoặc megohmmet để đo thông số điện.

• Ampe kìm đo dòng tải.

• Camera nhiệt phát hiện điểm nóng.

• Bút thử điện (nếu cần kiểm tra nhanh).

• Tài liệu hệ thống: Sơ đồ đấu nối, thông số kỹ thuật thiết bị.

3. Quy trình kiểm tra từng thiết bị

a. Kiểm tra cầu chì (Fuse)

1. Ngắt nguồn DC/AC trước khi kiểm tra.

2. Tháo cầu chì khỏi hệ thống.

3. Dùng đồng hồ VOM ở chế độ đo thông mạch (Ω):

   • Nếu kim đồng hồ không lên (OL) → Cầu chì đứt, cần thay thế.

   • Nếu kim đồng hồ về 0 Ω → Cầu chì còn tốt.

4. Kiểm tra nhiệt độ bằng camera nhiệt khi hệ thống hoạt động (nếu cầu chì nóng bất thường, có thể bị quá tải).

b. Kiểm tra aptomat (CB/MCB/MCCB)

1. Kiểm tra cơ học:

   • Bật/tắt công tắc nhiều lần xem có bị kẹt hay không.

   • Đảm bảo lò xo nhả hoạt động trơn tru.

2. Kiểm tra điện:

   • Đo điện áp đầu vào/ra khi CB đóng (dùng VOM) → Phải có điện áp giống nhau.

   • Dùng ampe kìm đo dòng tải qua CB, so sánh với giá trị định mức (Vd: CB 20A thì dòng tải ≤16A).

3. Kiểm tra nhiệt độ bằng camera nhiệt:

   • Nếu CB nóng >60°C → Có thể bị lỏng kết nối hoặc quá tải.

c. Kiểm tra SPD (Surge Protection Device)

1. Kiểm tra trạng thái LED:

   • Đèn xanh: Hoạt động tốt.

   • Đèn đỏ/vàng: Hỏng hoặc đã ngừng tác dụng (cần thay thế).

2. Kiểm tra điện trở cách điện (nếu SPD không có LED):

   • Dùng đồng hồ VOM đo giữa L-PE/N-PE (khi ngắt nguồn).

   • Nếu điện trở ≈ 0 Ω → SPD bị chập, cần thay.

3. Kiểm tra sau sét đánh: Dù LED vẫn xanh nhưng nên thay SPD sau 1 lần sét đánh mạnh.

4. Các lỗi thường gặp và cách khắc phục

5. Tiêu chuẩn an toàn

• Cầu chì/Aptomat: Chọn loại DC Rated cho điện áp cao (VD: 1000V DC cho hệ thống PV).

• SPD: Đạt tiêu chuẩn IEC 61643-31 (DC) hoặc IEC 61643-11 (AC).

• Dòng tải: Không vượt quá 80% định mức thiết bị.

6. Lưu ý quan trọng

• Luôn ngắt nguồn DC/AC trước khi kiểm tra.

• Đo nhiệt độ định kỳ bằng camera nhiệt để phát hiện sớm điểm nóng.

• Thay thế ngay nếu phát hiện thiết bị bảo vệ hỏng.

Ví dụ thực tế:

• Nếu CB nhảy liên tục khi inverter khởi động → Có thể bị ngắn mạch hoặc CB kém chất lượng.

• SPD báo đỏ sau sét → Cần thay mới dù hệ thống vẫn hoạt động.

Kiểm tra ít nhất 6 tháng/lần để đảm bảo an toàn!