Hệ thống chống sét lan truyền (SPD - Surge Protection Device) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thiết bị điện khỏi các xung điện áp đột biến do sét đánh hoặc nhiễu lưới điện. Khi SPD bị lỗi, cần xử lý ngay để tránh hư hỏng thiết bị đắt tiền như inverter, tấm pin mặt trời, hoặc hệ thống điện gia đình.
1. Nhận biết SPD bị lỗi
🔍 Dấu hiệu hỏng SPD
-
Đèn báo trên SPD chuyển sang màu đỏ (thông báo hết khả năng bảo vệ).
-
Thiết bị điện bị hỏng sau cơn giông/sét (dù đã lắp SPD).
-
Vỏ SPD bị phồng, cháy hoặc có mùi khét.
-
Hệ thống ngắt điện liên tục không rõ nguyên nhân.
-
Đo điện trở cách điện thấy rò rỉ (dùng đồng hồ VOM).
2. Kiểm tra SPD bằng đồng hồ VOM
-
Ngắt toàn bộ nguồn điện (AC/DC) trước khi kiểm tra.
-
Tháo SPD khỏi hệ thống (nếu cần).
-
Đo thông mạch:
-
SPD tốt: Điện trở ≈ vô cực (OL) khi chưa kích hoạt.
-
SPD hỏng: Điện trở ≈ 0Ω (đã bị đánh thủng).
-
-
Kiểm tra rò rỉ cách điện:
-
Đặt thang đo MΩ, đo giữa cực SPD và vỏ.
-
Nếu < 1MΩ → SPD bị rò rỉ, cần thay thế.
-
3. Các bước sửa chữa/thay thế SPD
🔧 Trường hợp SPD DC (cho điện mặt trời)
-
Ngắt kết nối tấm pin → inverter.
-
Tháo dây nối SPD (đánh dấu dây +/–).
-
Kiểm tra tiếp địa:
-
Dây tiếp đất phải ≤ 4Ω.
-
Nếu lỏng, siết lại hoặc thay dây đồng mới.
-
-
Lắp SPD mới:
-
Chọn SPD cùng thông số (VD: 1000VDC, 40kA).
-
Đấu nối đúng cực (+/–, L/N, PE).
-
-
Kiểm tra lại:
-
Đo điện áp đầu vào/ra sau khi bật nguồn.
-
🔧 Trường hợp SPD AC (cho lưới điện/inverter)
-
Ngắt CB tổng, inverter.
-
Tháo SPD cũ, kiểm tra dây tiếp đất.
-
Lắp SPD mới:
-
Chọn loại Type 2 (40kA) cho điện gia dụng.
-
Đấu dây L, N, PE đúng sơ đồ.
-
-
Bật điện và kiểm tra:
-
Đèn báo SPD phải sáng xanh (hoạt động tốt).
-
4. Lựa chọn SPD thay thế
| Thông số | SPD DC (Pin mặt trời) | SPD AC (Lưới điện) |
|---|---|---|
| Điện áp làm việc | 600V–1500VDC | 230V/400VAC |
| Dòng xung (Imax) | ≥ 20kA | ≥ 40kA |
| Loại | Type 2 (DC) | Type 2 (AC) |
| Tiêu chuẩn | IEC 61643-31 | IEC 61643-11 |
➡ Ưu tiên hãng uy tín: Schneider, ABB, Phoenix Contact, DEHN.
5. Phòng ngừa hư hỏng SPD
✅ Lắp đặt SPD càng gần thiết bị cần bảo vệ càng tốt.
✅ Kiểm tra tiếp địa 6 tháng/lần (điện trở ≤ 4Ω).
✅ Thay SPD ngay khi đèn báo đỏ (không chờ đến khi hỏng hóc).
✅ Dùng SPD kết hợp cắt sét (kèm CB chống giật).
6. Lưu ý an toàn
⚠ Luôn ngắt điện trước khi thao tác.
⚠ Dùng đồ bảo hộ cách điện nếu làm việc với DC > 120V.
⚠ Không tự sửa SPD đã phồng/rò rỉ → Thay mới ngay.
SPD là "lá chắn" quan trọng – Đừng bỏ qua cảnh báo hư hỏng! ⚡🛡️
